กระทรวงข้าว

ผมเป็นคนสนใจการเมือง จึงติดตามข่าวความเคลื่อนไหวพอสมควร แล้วพยายามสรรหาเอกสารมาอ่าน ไม่ว่าในที่ลับหรือที่แจ้ง รวมทั้งรับฟังเสียงจากหลายแหล่ง มาผสมผสานกันในหัววิเคราะห์ออกมาเอง เรื่องนั้นเชื่อได้เรื่องนี้เชื่อไม่ได้ เป็นสูตรของผมเองซึ่งคงไม่ต้องอ้างอิงพาดพิงถึงใคร และไม่ได้แสดงตัวว่าเป็นกูรู

หนึ่งเรื่องการจำนำข้าว หนึ่งเรื่องประกันราคาข้าว ปฐมเหตุของเรื่องก็คือเราต้องการอุดหนุนชาวนา หรือจะเรียกเกษตรกรให้อยู่ได้ จะทราบกันดีว่ากลไกลการตลาดสินค้าเกษตรที่ชื่อว่าข้าว ชาวบ้านไม่มีอำนาจเหนือตลาด ทุกอย่างขึ้นอยู่กับพ่อค้าคนกลาง เพราะสินค้าข้าวหรือสินค้าเกษตรทั่วไปเป็นสินค้ามีอายุจำกัดในการเก็บรักษา นอกจากนั้นยังมีเรื่องค่าใช้จ่ายเงินลงทุนในแต่ฤดูกาล การปลูกข้าวชาวนาส่วนใหญ่ก็กู้เงินมาลงทุน ข้าวเป็นพืชระยะสั้นใช้เวลาปลูก 2-3 เดือนก็ได้ผลผลิต

นอกจากนั้นข้าวยังต้องพึ่งน้ำเป็นหลักและปริมาณเพียงพอ ผืนนาแห่งไหนมีชลประทานเข้าถึง การปลูกข้าวก็จะได้ผลและหลายรอบใน 1 ปี ส่วนนาข้าวที่ต้องพึ่งฝนก็ต้องอยู่กับโชคชะตา บางครั้งฝนมากฝนน้อยก็ทำให้ผลผลิตได้ไม่เต็มเม็ดเต็มหน่วย บางครั้งถึงขั้นเสียหายเลยก็มี ค่าใช้จ่ายอีกส่วนก็เป็นเรื่องของค่าปุ๋ยค่ายา ซึ่งลงทุนไปไม่น้อยในนาแต่ละแปลง

พอได้ผลผลิตชาวนาส่วนใหญ่ไม่มียุ้งฉางมากพอ ก็ต้องรีบขายเพราะไม่มีที่เก็บ นอกจากนั้นยังเป็นเรื่องดอกเบี้ย ไม่ว่าจากในระบบ หรือนอกระบบจะต้องรีบใช้รีบคืน

การประกันราคา หรือ จำนำราคาข้าว มีเหตุผลเดียวกันคือให้ชาวนาอยู่ได้ แต่ที่ถกเถียงกันอยู่เพราะมันมีกระบวนการที่ไม่เชื่อใจ เกี่ยวกับการโกงราคาข้าว เรื่องแบบนี้มันเป็นเรื่องละเอียดอ่อน เอามาพูดดูดีทั้งนั้น ป้องกันได้มั้ยผมว่าป้องกันได้ แต่ก็ยากมีรั่วไหล เพียงแต่ข้อมูลต้องรอบด้านไม่ปิดตา ผลประโยชน์จากข้าวมันมีมาก เป็นสินค้าการเมือง

ผมไม่ได้สนใจว่าไทยจะส่งออกข้าวเป็นอันดับเท่าไรของโลก ไม่ว่าอันดับ 1 อันดับ 2 หรือ อันดับ 3 ของโลก แต่จุดมุ่งหมายสำคัญชาวนาต้องอยู่ได้ และก็ยึดเป็นอาชีพชาวนาได้อย่างจริงจัง ทิ้งไร่ทิ้งนาออกมาขายแรงงาน มันเป็นความมั่นคงทางอาหารที่ทั่วโลกเขาอิจฉาแต่เราไม่พัฒนากันเอง

ที่น่าแปลกในโลกนี้มีประเทศกว่า 200 ประเทศทั่วโลกประเทศไทยส่งออกข้าวติดอันดับต้นๆ ของโลกแต่ทำไมจึงไม่มีการคิดเรื่องข้าวเป็นกระบวนการ ตั้งแต่ผลิตจนถึงแปรรูป

เรามีกรมการข้าว แล้วยังไงกรมนี้ทำอะไรครบกระบวนการหรือไม่

ผมอยากให้มี กระทรวงข้าว ผมว่าไม่แปลกข้าวเป็นสินค้าส่งออกของไทย อันดับต้นของโลก มีมูลค่ามหาศาล แต่กระบวนการก็มีมากมายตั้งแต่ผลิตจนถึงแปรรูป

มาดูว่าข้าวทำอะไรได้บ้าง หลังจากได้ผลผลิตมาแล้ว นอกจากขายเป็นข้าวเปลือกข้าวสาร

แปรรูปข้าว /ผลิตภัณฑ์จากข้าว / ผลิตภัณฑ์แป้งข้าว / ผลิตภัณฑ์เส้นและแผ่น / การใช้แป้งข้าวเจ้าทดแทนแป้งสาลีในผลิตภัณฑ์ต่างๆ / ผลิตภัณฑ์จากเมล็ดข้าว / ข้าวกึ่งสำเร็จรูป / โจ๊กกึ่งสำเร็จรูป / ข้าวต้มกึ่งสำเร็จรูป / ข้าวบรรจุกระป๋อง / ข้าวบรรจุซอง / อาหารประเภทพองกรอบ / ขนมประเภทกรอบที่ทำจากข้าว / ขนมประเภทพองกรอบ / อาหารเช้า / เครื่องดื่มจากข้าวประเภทไม่มีแอลกอฮอล์ / อาหารประเภทหมักดอง / เครื่องดื่มประเภทมีแอลกอฮอล์ / ขนมหวานที่ทำจากข้าว / ผลิตภัณฑ์จากรำข้าว / การใช้ประโยชน์จากแกลบ / การใช้ประโยชน์จากฟางข้าว ข้อมูลจาก http://kkn-rsc.ricethailand.go.th/rice/product/

มาติดใจเรื่องเครื่องดื่มประเภทมีแอลกอฮอล์ เหล้าพื้นบ้าน

ผมว่าเหล้าเป็นกระบวนการแปรรูปข้าวที่ได้ราคามากที่สุด สาเกจากญี่ปุ่น โชจู อะวาโมะริ (ญี่ปุ่น) , โชยุ (เกาหลี) , เฝินจิ่ว เหมาไถ (จีน) ทำไมทำออกขายได้ทั้งที่เป็นเหล้าพื้นบ้าน และที่สำคัญก็ผลิตมากจากข้าว ยังมีเหล้าพื้นบ้านอีกหลายประเทศที่ทำมาจากข้าวเป็นสินค้าส่งออก

ประเทศไทยมีเหล้าพื้นบ้าน แต่ไม่เคยได้รับการสนับสนุนจากภาครัฐอย่างจริงจัง เพราะนโยบายเหมือนถูกบริษัทยักษ์ใหญ่กีดกัน อำนาจรัฐแทบจะทำอะไรไม่ได้เหมือนสมยอมกับบริษัทเหล้า เพื่อบอนไซเหล้าพื้นบ้าน

ถ้าเราเกิดกระทรวงข้าว มีกรมกองของตัวเองโดยเฉพาะทำงานแบบบูรณาการ ผมว่าจะดีไม่น้อยดูแลข้าวตั้งแต่เริ่มปลูกกำหนดไปเลยว่าต้องการข้าวแบบไหนบ้าง ขายข้าวส่งออก บางส่วนขายในประเทศ สำรองความมั่นคงทางอาหาร

คิดต่อเรื่องการแปรรูปจากข้าวเป็นสินค้าต่างๆ ของกิน ขนม จนถึงเหล้า แพ็คเก็จจิ้งสวยงาม

หรือผมแค่ฝันประเทศไทยทำอะไรมากไม่ได้ ต้องตีกันให้ตายไปข้าง

ชาวนา ชาวบ้าน ชาวเมืองนั่งมองกันไป

กระทรวงข้าวก็แค่ความฝันของผู้เขียน

บันทึกไว้ 7 มิถุนายน 2556

สาม สอเสือ